Z paradoksem życia, polegającym na przedwczesnej śmierci ludzi prawych, dzieci i młodych, którzy nie zdążyli rozwinąć w pełni swoich talentów, a długowieczności tych którzy w naszym przekonaniu nie zasługują na taki dar, zmagają się ludzie od wieków. Śmierć, podobnie jak życie, domaga się zrozumienia, odnalezienia sensu. A my w obliczu cierpienia spowodowanego stratą kogoś bliskiego potrzebujemy pocieszenia. Księga Mądrości może pełnić taką podwójną rolę. „Wybrańcy bogów umierają młodo” – mawia przysłowie helleńskie z IV wieku przed Chrystusem, które co prawda stoi w sprzeczności z myślą hebrajską, ale może przynieść pewną odpowiedź. Dla Żydów bowiem, długie życie było wielkim pragnieniem i szczęściem. Długowieczność była elementem zawsze związanym z Przymierzem i nagrodą za zachowanie Prawa. Byłą znakiem bożego błogosławieństwa, szczególnego bożego planu. Autor rozważanego dzisiaj fragmentu Księgi Mądrości podważa tradycyjne przekonanie i twierdzi, że roztropność i moralność, a nie ilość przeżytych lat, decydują o wartości życia. A człowiek sprawiedliwy, tzn. ten, który postępuje właściwie, umiera w nadziei na nieśmiertelność...

Paweł traktuje celebrację Eucharystii jak najważniejszy moment życia wspólnoty, który trzeba traktować z wielkim poszanowaniem, ponieważ ona tworzy i spaja Kościół. Chrystus jest gospodarzem, który powołuje i zbiera wszystkich we wspólnotę ze Sobą, tworząc Kościół. Jan Chryzostom, biskup Konstantynopola z IV w. uznawany za jednego z największych Ojców Kościoła, w swojej homilii pisze: „Uczyniono […] Kościół nie po to, by ludzie zbierający się razem pozostawali podzieleni, lecz w tym celu, aby podzieleni stawali się jednością; to właśnie oznacza akt gromadzenia się”...

Według klasycznej teorii komunikacji, by doszło do porozumienia, odbiorca musi zinterpretować komunikat stosownie do zakodowanego w nim przesłania nadawcy. Na poziomie ludzkim potrzeba tu dobrej woli i dojrzałości obu stron. A na poziomie nadprzyrodzonym? Właśnie o tym pisze dzisiaj św. Paweł, wprowadzając rozróżnienie między ludźmi „duchowymi”, zanurzonymi w „Duchu Boga”, i ludźmi „zmysłowymi”, oddychającymi „duchem świata”: „Przedkładamy duchowe sprawy tym, którzy są z Ducha. Człowiek zmysłowy bowiem nie pojmuje tego, co jest z Bożego Ducha”. Innymi słowy, św. Paweł ocenia siebie jako człowieka „duchowego”, czyli trzymającego się nadprzyrodzonego spojrzenia wiary: dzięki temu wie, że w swoim przepowiadaniu używa odpowiednich słów – wystarczających nie tylko do zrozumienia stosowanych pojęć, ale do przylgnięcia do samego Boga. Tymczasem jego odbiorcy, Koryntianie, pozostają „zmysłowi”: ponieważ są zanadto przywiązani do „wyszukanych słów ludzkiej mądrości”, ich serca przypominają ewangeliczną glebę, która nie może wydać owocu z racji ptaków, kamieni i cierni (por. Mk 4, 3-7). Stąd też konkluzja dzisiejszego czytania: by „poznać zamysł Pana” (gr. nous Kyriou), trzeba mieć dosłownie „umysł Chrystusa” (gr. nous Christou). A jak jest ze mną? Co znaczy dla mnie pielęgnować nadprzyrodzone spojrzenie wiary i dzielić umysł z Jezusem?...

Słowo Boże, w pierwszym czytaniu, ukazuje nam niezwykłą przewagę przykazań Bożych nad wszelką ludzką mądrością. W historii świata, wielkie narody miały swoje prawa, które wymyśliła jednak ograniczona ludzka mądrość, a z biegiem czasu podlegały one wielu zmianom. Były niekiedy dostosowywane do zmieniającej się sytuacji, niekiedy po to tylko, aby człowiek zaczął od siebie mniej wymagać w życiowych postawach i wyborach. W przeciwieństwie do tego, Prawo, które Bóg ustanowił dla Izraela jest niezmienne- jak podaje księga Powtórzonego Prawa -nie można nic do tego dodać i nic z tego ująć- jego źródłem bowiem jest odwieczne istnienie samego Boga Stwórcy, który to właśnie ustanawia prawa w świecie. Choć więc Izrael, jest małym nic nie znaczącym politycznie narodem, to jak mówi Księga- narody wielkie będą musiały przyznać, że Prawo ustanowione przez Boga w Izraelu i dla Izraela jest sprawiedliwsze od prawodawstwa ludzkiego, a naród żyjący według tego Prawa jest mądrzejszy i rozumniejszy od innych narodów. A nawet podpowiada, że niektóre może nawet zaakceptują wiele elementów z jego mądrości, bo sam podziw nad Bożym Prawem to jeszcze nie wszystko i stanowczo za mało. Trzeba, aby Boże Prawo traktować jako przejaw boskiej mądrość i odnieść się do niego z posłuszeństwem- wówczas wyda owoce w życiu...

„…co jest głupstwem u Boga, przewyższa mądrością ludzi”. Ten piękny list św. Pawła jest dla mnie trochę takim słowem o czekaniu . Jestem niecierpliwa. Wszystko już, teraz, na pewno. Lepszy wróbel w garści niż gołąb na dachu. W czasach internetu jest to dość oczywiste, że wszystko można mieć natychmiast. Czekanie łączy się z cierpliwością, no i zaufaniem. Jeżeli ktoś mówi: „Dam Ci 10 złotych teraz lub milion potem”, naprawdę wybierasz 10 złotych? Kiedy zastanawiałam się, dlaczego wierzę, doszłam do wniosku, że nie może być inaczej. Przecież nie żyjemy po to tylko, żeby przekazać geny. Nie jesteśmy w stanie wyobrazić sobie wielkości, majestatu i miłości Boga z naszego ludzkiego poziomu. Niektórzy mówią: No to daj mi dowody, że Bóg istnieje. Odpowiadam: Popatrz na siebie, na swoje dzieci, na słońce, na sąsiada, zobaczysz. Nie wiem, dlaczego Bóg chce, żebyśmy Go szukali, ale jeżeli chce, to na pewno da się znaleźć. A wtedy nie będzie nic ważniejszego, piękniejszego i lepszego. Życzę Wam i sobie, byśmy Go znaleźli i byli wdzięczni, i kochali Go całym sercem. Amen. Odwracam wtedy to zdanie: Daj mi dowody, że Bóg nie istnieje. Gdyby takie były, już ludzie by je znaleźli...

Kluczowe słowa napomnień kończących Drugi List do Tesaloniczan to „porządek” i „tradycja”. Kiedy powstaje ten list, Kościół jest bardzo młody. Jesteśmy bowiem albo w bardzo wczesnej epoce istnienia tej wspólnoty, w początkach misji św. Pawła, albo (jeśli ktoś uznaje 2 Tes za pismo popawłowe) jedno pokolenie później. W każdym razie o tradycji nie mówimy w sensie wielowiekowych zwyczajów, których sens się zatarł, a forma jest archaiczna, ale są, bo „zawsze” były. Ów przekaz (bo takie jest znaczenie słowa traditio) pochodzi od Pawła (lub kontynuatorów jego misji) i skierowany jest do Kościoła, który ciągle dorasta w swej wierze, uczy się wychodzić poza ciasny horyzont przemijającej doczesności. Traditio opiera się na dwóch elementach: na autorytecie (w tym przypadku Pawła czy następców apostoła) i na zdolności do słuchania siebie wzajemnie. Bez tych dwóch elementów ciągłość tradycji zrywa się i tracimy to, co ona niesie. Autor 2 Tes zwraca się do bardzo konkretnej grupy, która zaplątała się w jałowe spory i dywagacje o rzeczach niepotrzebnych (2 Tes 3,11). Pokazuje im konkretny model życia, który sam realizuje: nie być ciężarem dla nikogo, nie próbować żyć „na gapę”, cudzym kosztem, udając, że zajmujemy się czymś wzniosłym i subtelnym na tyle, że inni mają obowiązek zadbać o nasze materialne potrzeby. Porządek w Kościele polega bowiem na tym, by szanować każdego, nie traktować go instrumentalnie, ale wspólnie być narzędziami woli Bożej...

Mądrość. Co to jest? Oglądałałem niedawno film o Hagia Sophia, czyli o świątyni Bożej Mądrości. Zbudowano ją w VI wieku naszej ery w Konstantynopolu (obecnie Stambuł). Jest arcydziełem architektonicznym, poezją matematyki. Powstała jako kościół chrześcijański, potem zamieniono ją na meczet, aby w końcu zrobić z niej muzeum. Przetrwała trzęsienia ziemi i dzieje historii w bez mała nienaruszonym stanie. Święta Mądrość. Efekt pracy genialnego architekta i takiegoż matematyka. Jakby serce i rozum we wspaniałym splocie, co znajduje odzwierciedlenie w jej architekturze. Ten piękny tekst z Księgi Mądrości skojarzył mi się z tą budowlą. Mądrość, która jest lekkością, radością, rozkoszą Boga samego. Mądrość, która była, jest i będzie, która zachęca do tego, byśmy jej szukali. Szczęśliwy ten, który ją znajdzie. Trzeba tylko trochę trudu w poszukiwaniu, a zysk tak wielki… Zysk nie w tym, że jest nam miło, że nas doceniają, że mamy satysfakcję, mądrość idzie dalej. Czym jest to, co nadaje życiu sens, co nas prowadzi, co pozwala opanować nas samych? Dlaczego tyle zabiegania o sprawy tego świata, przecież on tak szybko przemija, przynajmniej dla nas. Ale żyjemy w nim i czasami wydaje nam się, że to jedyny świat. Nie możemy wyobrazić sobie, jak jest dalej. Ufać i kochać – trudne, ale możliwe, i myślę, że Bóg docenia wszystkie nasze próby w poszukiwaniu Jego samego. I nieustająco nam pomaga. Mądrość, tak bliska miłości, jak genialny matematyk i takiż architekt...

Sugestywna wizja Ezechiela przedstawia dolinę pełną wyschłych, ludzkich kości, szkieletów – pozbawionych wszelkich tkanek miękkich. Spoczywały tu one już od dłuższego czasu. Mogło to być miejsce wielkiego pobojowiska lub katastrofy. Ezechiel – posłuszny woli Boga – wykonuje bezwarunkowo kolejne Jego polecenia. Prorokuje do kości i do ducha. W następstwie tego działania te martwe, ludzkie cząstki stają się żywymi ciałami. Nie ma sytuacji bez wyjścia. To, co po ludzku wydaje się niemożliwe, dla Boga nie ma granic. Czasem sobie myślimy, że to koniec i dalej się już nie da. Ten obraz doliny wyschłych kości, zrelacjonowany przez Ezechiela, choć pozornie straszny i tragiczny, pokazuje nam, że jednak może być inaczej. Bóg, kierując się wielką miłością, może stworzyć człowieka na nowo, choćby ten już umarł. Może to uczynić, tchnąc w niego Ducha Świętego. Tę zapowiedź zmartwychwstania potwierdził Jezus. Ufajmy w tę Bożą moc. My nic przez to nie tracimy. Możemy jedynie zyskać...

Słowa proroctwa Ezechiela o złych pasterzach Izraela dotyczą tych, którzy władali narodem wybranym, a którzy w następstwie upadku Jerozolimy stali się zwykłymi ludźmi bez władzy, bez świątyni i apanaży. Lud Judy w znacznej części deportowany był do Babilonii, a ci, którzy po najeździe pozostali w Palestynie, rozpierzchli się i utracili swoją tożsamość. W takiej oto sytuacji Bóg przemawia przez Ezechiela i wskazuje na przyczyny tego stanu rzeczy. Wytyka ówcześnie rządzącym ich pęd do bogacenia się ponad wszelką miarę, brak troski o zwykłych ludzi, przemoc i okrucieństwo w sprawowaniu władzy, pychę. Jednocześnie staje po stronie tych najsłabszych i zapowiada, że oto sam będzie sprawował pieczę nad nimi. To niewątpliwie znamienna zapowiedź nadejścia Dobrego Pasterza, Jezusa Chrystusa. Tego, który swoje owce będzie pasł i chronił przed wszelkim złem, nawet za cenę własnego życia. Przekaz Ezechiela ma uniwersalne znaczenie w każdym czasie. Także dziś ma ono odniesienie do współczesnych pasterzy: sprawujących władzę polityczną i kierujących życiem Kościoła. Władza zawsze stanowi pokusę. Trzeba posiadać niezwykle silną osobowość, by tej pokusie nie ulegać i sprawować władzę należycie, mając na względzie dobro ludzi. Niektórzy nie chcą pamiętać, że z woli Boga tę władzę otrzymują, aby służyć innym. Zwłaszcza tym, którzy są słabi, bezbronni, niezaradni. Władza nie jest dla samej siebie; jest służebna wobec innych. Także ta władza państwowa, kościelna… Czy dziś nasi pasterze dbają o swoje owce? Patrząc na bezmiar afer i skandali w życiu politycznym i w łonie Kościoła można by rzec, że chyba wszystko się rozmija. A może winniśmy także spojrzeć na obszary naszej władzy – w domu, w pracy, w życiu codziennym. Czym się kierujemy i w jaki sposób służymy?...