Komunikat o błędzie

Notice: Undefined index: HTTP_ACCEPT_LANGUAGE w eval() (linia 11 z /home/popieluszko/ftp/web_popieluszko/modules/php/php.module(80) : eval()'d code).

Wielki Czwartek - Msza z poświęceniem krzyżma

czwartek, 28 Marzec 2024

Namaszczenie o charakterze kultycznym i rytualnym było szczególnym aktem, który poświęcał osobę lub sanktuarium na zawsze Bogu. Człowiek stawał się wówczas uczestnikiem szczególnego posłannictwa i mocy. Przekazywana była „nowa jakość”, na przykład obrzęd namaszczenia króla skutkował tym, że król stawał się pomazańcem JHWH. Namaszczony/pomazaniec był też określany mesjaszem, co rozumiano jako człowieka gotowego na przyjęcie ducha Bożego. Namaszczony był nietykalny, przekonują nas o tym słowa Dawida wypowiadane do Saula: oszczędziłem cię, mówiąc: Nie podniosę ręki na mego pana, bo jest pomazańcem pańskim (1 Sm 24,11). Po śmierci Salomona królestwo Izraela rozpadło się na dwa królestwa: północne o nazwie Izrael, które miało stolicę w Samarii, i południowe o nazwie Juda, które miało stolicę w Jerozolimie. Podział nastąpił w latach 931-930, a w roku 722 północne królestwo Izrael przestało istnieć w wyniku najazdu asyryjskiego, natomiast w roku 587/586 zostało pokonane królestwo Judy. Wówczas świątynia i Jerozolima zostały zniszczone, a mieszkańcy deportowani do Babilonii. Od tej chwili namaszczenie wraz z innymi królewskimi obrzędami zostało przeniesione najpierw na arcykapłana, a z czasem na cały stan kapłański. W wyjątkowych przypadkach Biblia mówi także o namaszczaniu proroków. Mowa jest o tym w 1 Krl 19,16 oraz w naszym dzisiejszym fragmencie u Izajasza. W języku greckim słowo Chrystus oznacza namaszczony. W Księdze Izajasza czytamy, że skutkiem namaszczenia jest szczególna asystencja Ducha Pana Boga, posłanie przez Niego i konkretne zadania wynikające z tego posłania. Są nimi: opatrywanie zranionych serc, głoszenie ubogim (chodzi tu o ubogiego ptochois jako wykluczonego ze społeczności) dobrej nowiny, zapowiadanie wyzwolenia jeńcom i swobodę więźniom, pocieszanie zasmuconych. Ogłaszanie roku łaski u Pana. Nastąpi wówczas zamiana smutku w radość, ustąpi przygnębienie, a ci, do których skierowane jest to słowo, będą nazywani kapłanami Boga i Jego sługami. Pan daje słowo, że na mocy Jego wierności Jego słudzy zostaną nagrodzeni i On dokona zawarcia z nimi wieczystego przymierza. Skutki tego przymierza będą zauważalne w postaci Bożego błogosławieństwa. Do tych wszystkich zapowiedzi odwołał się Jezus na początku swojej publicznej działalności i wskazał na siebie jako ich wykonawcę.

Psalm nawiązuje do tematu namaszczenia, o którym jest mowa w pierwszym czytaniu. Z tekstu wynika, że namaszczenie znajduje człowieka, nigdy odwrotnie. Dawid, jak wynika z Psalmu 89, został znaleziony przez Boga i wybrany. Namaszczenie, którego Bóg mu udzielił, skutkowało Bożą obecnością i była to obecność przy Dawidzie na zawsze. Z tej obecności płynęła siła, jaką Bóg obdarzał Dawida. Czyli namaszczony zostawał uzdolniony do zadań, które Bóg mu przeznaczał. Namaszczony Dawid miał zapewnienie o Bożej wierności i łasce. Moc namaszczonego wynikała z imienia tego, który go namaścił. Namaszczony będzie nazywał Boga swoim Ojcem, swoim Bogiem i Opoką, na której otrzyma zbawienie. W świecie starożytnym ważną kwestią religijną była identyfikacja Boga/boga, którego się uznaje i któremu oddaje się cześć. Im liczniejsza grupa bogów, tym silniejsza religijność i pewność pomocy ze strony któregoś z bogów. Pogańscy bogowie odpoczywali, byli zajęci swoimi sprawami, nie zawsze mieli czas na zajmowanie się sprawami człowieka, który akurat prosił o pomoc. Na tym tle wiara w jednego Boga była niezrozumiała i niepewna. Psalmista jednak nie ulega społecznej presji politeizmu i wyznaje, że Bóg JHWH jest jego Bogiem i nie szuka on innych, ten konkretny jest jego zbawieniem.

Autor Apokalipsy, Jan Apostoł, jako jedyny z Dwunastu był świadkiem śmierci Jezusa na krzyżu. Pozostałych apostołów nie było przy tym wydarzeniu. I właśnie to spojrzenie bezpośredniego świadka wyróżnia jego opowiadanie o dziele zbawienia. Jest to obecne zarówno w jego Ewangelii, jak i Listach, ale szczególnie właśnie w księdze Apokalipsy, nazywaną także Księgą Objawienia lub Księgą Prorocką. Jest to księga pokazująca ogrom miłości, jaką Bóg obdarza ludzi, którą wyraził w ofierze Jezusa. Jezus jest dla niego kimś, kogo określa jako wiernego świadka, pierworodnego umarłych i władcę królów ziemi. Nazwanie Jezusa wiernym świadkiem zostało określone terminami greckimi martys ho pistos, które w sąsiedztwie kolejnego słowa prototokos (pierworodny) wskazują na mesjańską godność, jak to ma miejsce w Ps 89,28. Prototokos w naszej perykopie występuje   jako określenie pierworodny umarłych – gr. prototokos ton nekron. Jak pamiętamy, w Biblii pierworodny ma umocowanie w idei, że to, co pierworodne, należy do Boga. Słowo pierworodny nie oznaczało, że ktoś miał jeszcze rodzeństwo. Termin pierworodny umarłych ma tutaj zastosowanie jako pierwszy, który zmartwychwstał i który udzieli tej łaski innym umarłym, którzy powstaną z martwych dzięki Niemu. Termin prototokos, pierworodny, odnosi się w naszym tekście także do władcy królów ziemi rozumianego jako króla mesjańskiego. Chodzi o postrzeganie Jezusa jako Tego, Który jest przed wszystkimi królami. Tekst Apokalipsy zapewnia, że Jezus jest Tym, Który miłuje, mimo że nasze grzechy przyczyniły się do Jego męki i śmierci. Jezusowi chodzi o nas, o tych, którzy uwierzyli w Niego, i Jezus czyni nas królestwem i kapłanami dla Boga. To oznacza, że Bóg chce przebywać w nas i chce nas. Uczestniczymy w kapłaństwie Jezusa i składamy każdego dnia ofiarę z tego, o co On sam prosi, a co nam daje przez wydarzenia, z którymi się mierzymy każdego dnia. Raz są to ofiary dziękczynienia, a innym razem przeproszenia lub cierpienia. Określenie Ja jestem Alfa i Omega to tzw. metryzm, czyli figura retoryczna, która odwołuje się do skrajności, tutaj jest to pierwsza i ostatnia litera alfabetu hebrajskiego, by wskazać całe spektrum działania Boga, który jest Panem czasu i włada od stworzenia świata do końcowego wybawienia, odnowienia, jest początkiem i kresem wszystkiego.

Jezus przyszedł w szabat do synagogi w Nazarecie. W judaizmie szabat jest nazwą dnia odpoczynku przypadającego w ostatnim dniu tygodnia.  Znamy to z tekstów biblijnych. Jednak w najdawniejszych czasach nie zawsze był to siódmy dzień tygodnia, lecz np. dzień dziesiąty siódmego miesiąca i taki dzień był wówczas także dniem wstrzemięźliwości oraz pojednania, o czym jest mowa w Kpł 16,29-34; 23,26-32. Kiedy już ukształtował się siedmiodniowy tydzień w Izraelu, zaczęto wymagać powstrzymania się od pracy w szabat, ten dzień odpoczynku przysługiwał także niewolnikom i zwierzętom (Wj 20,10; Pwt 5,14). Z upływem czasu szabat przybrał radosny charakter świąteczny, w którym odwiedzano miejsca kultu, takie jak synagogi czy świątynię. Świętowanie szabatu odróżniało Izraela od innych narodów. Stopniowo jednak podejście do szabatu uległo zmianie i zaczęto w szabat zabraniać wykonywania prac domowych czy też prawa do obrony w przypadku zaatakowania przez wrogów. W ostatnich wiekach przed Chr. i w czasach NT szabat został obwarowany surowymi restrykcjami i przybrał formę czysto zewnętrzną, np. jako złamanie szabatu było traktowane współżycie małżeńskie lub załatwienie potrzeb fizjologicznych. Przeciwko takiemu traktowaniu szabatu, który skupiał się na marginaliach, a pomijał to, co najważniejsze, wystąpił Jezus, Pan szabatu. Jako Pan szabatu, Jezus ustanowił nowy sposób oddawania czci Bogu. Jego zmartwychwstanie w pierwszy dzień tygodnia sprawiło, że chrześcijanie zbierali się w niedzielę, w dzień Pański, na łamanie chleba i na czynienie dziękczynienia, co w języku greckim nosi nazwę Eucharystia. Odczytana przez Jezusa w synagodze nazaretańskiej zapowiedź z Księgi Proroka Izajasza mówiąca o uwolnieniu i wypuszczeniu na wolność dobrze koresponduje z tymi przepisami religijnymi, które doprowadzały do skrajności i oddalały ludzi od Boga. Jezus przyniósł przejrzenie niewidomym, tzn. tym, którzy byli zaślepieni w przepisach prawa, uwolnił uciśnionych, których przytłaczały narzucane restrykcje, i odsyłał ich wolnymi, to znaczy przywracał ich do życia w wolności.