Mądrość jest darem Ducha Świętego i otrzymuje ją każdy, młody czy dojrzały człowiek, który o nią prosi. „Jeżeli zaś komuś brakuje mądrości, niech prosi o nią Boga, który daje wszystkim chętnie i nie wymawiając; a na pewno ją otrzyma”(Jk 1,5). Nie jest dawana tym, którzy jej nie pragną, czy tym, którzy w sobie samych pokładają ufność. Mądrość otrzymało wielu – m.in. tak młode osoby jak św. Kazimierz – patron dzisiejszego dnia, św. Stanisław Kostka czy św. Teresa od Dzieciątka Jezus. Do ogromnej listy świętych, posiadających ten dar, możemy również zaliczyć wiele świętych dzieci, które były w swoich chrześcijańskich postawach i rozumieniu wiary niejednokrotnie dojrzalsze niż otaczający je dorośli. Wielu pytało: skąd oni to mają? Ci, którzy tę mądrość mają, patrzą z Bożej perspektywy na swoje życie, swoje wybory, życie społeczne, na wszelkie  wydarzenia na świecie. To tak, jakby w Duchu Świętym przeszli pewną granicę i mogli ogarniać cały, pełny obraz rzeczywistości, podczas gdy inni dostrzegają tylko granicę, odbijają się od niej i błąkają się w swoim życiu, w świecie i jego losach bez żadnej logiki. Dar mądrości nie wyklucza własnego wysiłku w doskonaleniu się w naturalnych sprawnościach – cnotach moralnych. Cnoty, to idąc za porównaniem św. Tomasza, wiosła poruszające żaglowiec, natomiast człowiek, korzystający z darów Ducha Świętego to statek poruszany nie tylko wiosłami, ale także siłą wiatru chwytanego w żagle. Posiadanie mądrości jest jakby przedsmakiem Nieba. Ten może z niej skutecznie korzystać, kto trwa w zjednoczeniu z Bogiem Tylko wtedy ludzki umysł może przekraczać swe naturalne granice i widzi więcej...

Stary Testament obfituje we wzmianki na temat Reszty Izraela. Pierwotnie i dosłownie „Reszta” oznacza tych, którzy ostali się po jakimś prześladowaniu czy przesiedleniu; wtórnie i duchowo zaś, „Reszta” obejmuje tych, którzy wiernie obstawali przy Panu, sercem i uczynkami, częstokroć pozostając w liczebnej mniejszości i skazując się na takie czy inne szykany. Dzisiejsze czytanie łączy oba te znaczenia: przysłuchujemy się bowiem modlitwie ufności „Reszty Izraela”, która zanosi pod adresem Boga niejako hymn pochwalny w obliczu katastrofy polityczno-moralnej, która dotknęła królestwo północne w VIII w. przed Chr. Choć ówczesne zagrożenie mniej dotknęło królestwo południowe, to jego mieszkańcy odczytują je jako lekcję uczenia się na cudzych błędach. Utwierdzają się też we właściwym obrazie Boga, którego gniew – symbol sprawiedliwości – dopełniany jest przez miłosierdzie. Historia biblijna pokazuje jednak, że z biegiem czasu to paliwo nawrócenia wyczerpało się, skutkując wygnaniem babilońskim w VI w. przed Chr. Wtedy z dzisiejszej „Reszty” wyodrębniła się nowa „Reszta”, która przechowała wiarę dzięki cnocie stałości. I tak proces wyłaniania się z różnych burz dziejowych „Reszty Izraela” trwa do dziś...

Wielokrotnie na kartach Starego Testamentu można znaleźć motyw człowieka stojącego w życiu na rozdrożu., który wreszcie musi dokonać elementarnego, ale zarazem i fundamentalnego wyboru: służyć Bogu czy pójść własną drogą, zaufać innym, losowi, przypadkom. Przed takim wyborem stawał pojedynczy izraelita, jak i całą społeczność Izraela. Należy wtedy wziąć pod uwagę trud pozostawania wiernym, ale i przyszłe konsekwencje wyboru.. Przed wyborem drogi łatwej i przyjemnej, ale pozbawionej perspektyw, przestrzega nas choćby Psalm dzisiejszy, który pod wieloma względami jest podobny do czytanego dziś fragmentu Księgi Jeremiasza. Dwaj ludzie , jeden nazwany przeklętym, drugi szczęśliwym. Przeklęty to ten, który pokłada swą ufność w sile człowieka, błogosławiony to ten, co ufa Bogu. Tym, co decyduje o powodzeniu bądź klęsce jest wybór człowieka. Komy zaufałem, w kim pokładam nadzieję? Człowiek liczący na własne siły i mądrość przypomina dziki, kolczasty krzew na stepie, stojący samotnie wśród spalonej słońcem ziemi, skazany na unicestwienie. Człowiek mądry, który zaufał Bogu jest podobny do krzewu rosnącego nad płynącą wodą, który nawet w porze suchej i w czasie klęski suszy ma zapewniony dostęp do wody i może przynosić owoce. Chociaż czas przyniesie błogosławieństwo lub przekleństwo w postaci pomyślności lub przekleństwa, to nasze losy ważą się już teraz , z chwilą naszego wyboru...

Słuchamy dziś fragmentu długiej modlitwy pokutnej Daniela, ułożył ją, gdy dociekał w Pismach liczby lat, które Pan objawił prorokowi Jeremiaszowi, że ma się dopełnić siedemdziesiąt lat spustoszenia Jerozolimy . Co ważne, medytacja Daniela nad proroctwem Jeremiasza nie była jedynie wysiłkiem intelektualnym, lecz ściśle duchowym i ascetycznym: Zwróciłem twarz do Pana Boga, oddając się modlitwie i błaganiu w postach, pokucie i popiele . Efektem modlitwy było to, że nasz autor doznał oświecenia: zrozumiał, że jak niegdyś wygnanie babilońskie, które oryginalnie zapowiadał Jeremiasz, tak również hegemonia grecka, którą sam cierpi, stanowi karę za grzech. Odpowiedzią na to poznanie jest właśnie dzisiejsza modlitwa pokutna, w której Daniel – w imieniu całego narodu – wyznaje trzy rzeczy: po pierwsze, uznaje sprawiedliwość Boga (Pan dochowuje wiernie przymierza tym, którzy Go kochają i przestrzegają Jego przykazań); po drugie, wygłasza litanię win Izraela i przyjmuje za nie odpowiedzialność (Odstąpiliśmy od Twoich przykazań… Wstyd na naszych twarzach!); wreszcie, odwołuje się do miłosierdzia Boga (Pan okazuje łaskawość, mimo że zbuntowaliśmy się przeciw Niemu…). Ta sekwencja zachęca nas, by przyjrzeć się bolesnym skutkom własnych błędów. Pamiętajmy przy tym o wyważonym pouczeniu św. Jana Pawła II: „Jeśli prawdą jest, że cierpienie ma sens jako kara wówczas, kiedy jest związane z winą – to natomiast nie jest prawdą, że każde cierpienie jest następstwem winy i posiada charakter kary”...

Ta krótka mowa Mojżesza kończy w Księdze Powtórzonego Prawa obszerny zbiór prawniczy. Przekazuje w niej Boże polecenie , aby lud Izraela zachowywał otrzymane właśnie prawa. Miłość, która skłoniła Boga do zawarcia przymierza z dwunastoma pokoleniami Jakuba zobowiązywała Boga do bycia ich szczególnym opiekunem. Bóg jednak nie jest daleki, odległy, . Nie jest absolutem, trudnym do poznania, ale kimś bardzo bliskim. To Bóg podejmuje inicjatywę i dokonuje wybrania narodu w duchu bezwarunkowej miłości. On też daje Izraelowi prawa i przykazania, które wyznaczają mu drogę życia w mądrości. Przyjęcie tej łaski i zgoda na decydujący głos Boga wyrażona w duchu posłuszeństwa jest jedyną odpowiedzią jakiej Bóg wymaga od Izraela. Bóg ze swej natury jest niezmienny, zapewnia więc wierzących o swojej wierności aż do końca, gdyż to On pierwszy ich wybrał. Bóg bowiem ciągle wychodzi z inicjatywą przymierza. Co prawda Nowe Przymierze opiera się wierze i usprawiedliwieniu dzięki łasce, a nie z powodu zachowywania Prawa, ale Pan Jezus w Kazaniu na górze podkreślił nie tylko trwałą wartość Bożych przykazań, lecz również wezwał swych uczniów, by zachowywali je jeszcze bardziej doskonale niż lud Starego Prawa...

Estera była Żydówką, która wyszła za perskiego króla. W swoim życiu doświadczyła już wielu niebezpieczeństw. Straciła oboje rodziców, wraz z opiekującym się nią wujem Mardocheuszem została uprowadzona do niewoli. Kiedy dowiedziała się, że jej mąż, za namową jednego z ministrów postanowił zgładzić jej naród, postanawia wbrew tamtejszemu prawu udać się nie zawezwana do władcy. Za samowolne wejście na dziedziniec pałacu czakała ją śmierć. Tylko berło króla wyciągnięte w stronę nieproszonego gościa na znak gotowości wysłuchania go było ratunkiem. Do tej wizyty przygotowuje się poprzez modlitwę, w której wspomina szczególną Bożą łaskawość. W rozpaczliwej sytuacji nie pozostaje nic innego, jak tylko bezgraniczna ufność w Bożą pomoc. jeśli wejdzie na dziedziniec bez zaproszenie , grozi jej śmierć, jeśli nie pójdzie do króla, zginie jej naród. poprzez modlitwę, do której nas zaprasza wielkopostna liturgia, wyrażamy głębokie przeświadczenie, że cokolwiek by się wydarzyło, Bóg ze swoją mocą ciągle nam towarzyszy. Estera szuka pomocy w modlitwie. Wraca w niej do wielkich dzieł Boga, kiedy to wyratował On naród wybrany z wielu opresji, choć wydawało się że zagład jest nieunikniona. Modlitwa Estery, którą Kościół podsuwa nam dziś do refleksji na początku Wielkiego Postu, ma dla nas wielkie znaczenie. Szczególnie teraz, kiedy czyha na nas tyle zagrożeń. Demon zastawia bowiem wyszukane zasadzki i pułapki aby osłabić a nawet odebrać nam Boże życie. Poprzez modlitwę okazujemy zaufanie Jego słowu, pomimo rozmaitych zagrożeń, jakie codziennie napotykamy w życiu...

Aby dobrze zrozumieć dzisiejsze prorockie słowo trzeba sobie przypomnieć, że słowo Boga, do którego nawiązuje dziś prorok, jest symbolem Bożej troski o Izraela. Warunkiem uczestnictwa w Bożych łaskach i Jego dobrach jest nawrócenie i szukanie kontaktu z Bogiem. To szukanie polega na poddaniu się wpływowi słowa Bożego, które zawsze jest skuteczne i nie wraca do Boga Stwórcy bezowocnie. Chociaż te słowa w pełni spełniły się dopiero po Śmierci i Zmartwychwstaniu Jezusa to jednak, na co dzień, każdy z nas może doświadczać skuteczności tego, co mówi do nas Bóg. Podobnie, jak ulewa, woda u Izajasza, która jest obrazem chrztu i zapowiedzią darów Ducha Świętego, które jak życiodajne źródło wytrysną z przebitego Boku Chrystusa, tak łaska odkupienia dotyka rodzący się z Chrystusowego krzyża Kościół. Tylko więc uważne wsłuchiwanie się w Słowo Boga i prawdziwe nawrócenie serca doprowadzą do zapowiadanej przez proroka skuteczności...

Finałem dramatycznych losów Noego, jest dar przymierza, jakie Bóg zawiera z nim, z trzema jego synami, a nawet z całym stworzeniem. W ten sposób redaktor Księgi odpowiada na najważniejsze pytanie , jakie dręczyło człowieka- czy jest możliwe jeszcze odnowienie więzi z Bogiem. Jako lekarstwo na ciągły bunt człowieka wobec Boga, autor Księgi Rodzaju podaje wierność Pana, który w przymierzu zagwarantował trwałość wspólnej więzi. Potop, jako nieubłagana kara za grzech nigdy już się nie powtórzy. To przymierze ma swój widzialny znak, którym jest tęcza. Swoim kształtem przypomina odwrócony swą wypukłą stroną od ziemi łuk. O ile w niektórych tekstach, łuk jest symbolem bożego gniewu, to odwrócony łuk tęczy symbolizuje Bożą łaskawość. Ten znak ma przypominać nie ludziom, ale Bogu, chociaż On nie potrzebuje przypominania, że Noe i jego potomkowie mogą liczyć na cierpliwość i miłosierdzie w postępowaniu wobec ludzkich słabości. Motyw Bożej pamięci jest bardzo ważny dla Izraela. Nie oznacza, że Bóg mógłby o czymś zapomnieć, ale oznacza, że Bóg, jak w przypadku Noego zaczyna działać na rzecz tych, o których pamięta. Mimo swych niewierności, człowiek może stale liczyć na wspomagającą łaskę...

Głosem Proroka Izajasza napomina dziś nas Bóg w sposób niezwykle surowy i bezpośredni. Czasy, kiedy słowa te zostały wypowiedziane po raz pierwszy, nie były łatwe. Mieszkańcy Judy wrócili znad rzek Babilonu. Wznosili na nowo swoje miasto i świątynię. Łatwo było pogubić się w nowo odzyskanej ojczyźnie. Niesprawiedliwość społeczna znów zaczynała dawać się we znaki. Znów zamożni byli oficjalnie pobożni, ale ubodzy cierpieli biedę i prześladowanie. Pan przez Proroka daje jasno do zrozumienia, że umie odczytać ludzkie serce. Wie, że nie wszystko, co nosi pozory szukania Boga, jest nim rzeczywiście. Słowo wręcz bezlitośnie odsłania hipokryzję ludzkich zachowań, gdzie ci, którzy publicznie modlą się, poszczą, głośno lamentują i wykonują spektakularne pokutne gesty, tak naprawdę sercem daleko są od Bożych dróg. Życie weryfikuje prawdziwe zamiary serc. Nie może nosić w sercu prawdziwej skruchy człowiek, który nie ma miłosierdzia dla swoich bliźnich. Na nic zdadzą się posty człowieka, który, opływając w dobra, odbiera chleb ubogiemu i dopuszcza się niesprawiedliwości wobec słabszego. Tymczasem Pan wybiera właśnie czyny miłosierdzia jako ofiarę naprawdę miłą sobie. Światło między Bogiem a ludźmi pojawia się wówczas, kiedy ludzie usuwają ciemność panującą pomiędzy nimi. Bóg przychodzi do człowieka mostem, który zbudowała wrażliwość i miłosierdzie wobec bliźniego. Zewnętrzne znaki pokuty pozostaną tylko żałosnymi, bezsensownymi gestami, jeśli nie towarzyszy im prawdziwie ludzki odruch podania ręki, wsparcia, pomocy potrzebującemu. Sercu, które umie odpowiedzieć: „Jestem”, kiedy woła człowiek, sam Bóg odpowie: „Jestem”, w dniu prawdy i odkupienia...